Volendam

Volendam is één van de beroemdste vissersdorpen van de wereld met jaarlijks miljoenen bezoekers. De oude Volendamse vissershaven in dit schilderachtige dorp is niet voor niets één van de belangrijkste toeristische trekpleisters. Op de dijk aan deze haven is een veelzijdigheid van uitstekende restaurants, cafés en winkels. De haven wordt vandaag de dag voornamelijk gebruikt als jachthaven, winkel- en uitgaansgebied maar er liggen nog steeds traditionele botters waar de Volendammers vroeger mee visten. In het oude Doolhof met zijn smalle straatjes, steegjes en ophaalbruggetjes lijkt de tijd stil te hebben gestaan en spreekt tot de verbeelding. Bij sommige visrestaurants in Volendam kunt u tot op de dag van vandaag nog steeds rechtop in het pannetje bestellen; gestoofde paling met rode kool, butter en eek. Hotel Spaander is het oudste kunstenaarshotel van Volendam en behoort tot één van de belangrijkste Europese kunstkolonies.

Rond 1850 onstond de kunstenaarskolonie als fenomeen, toen de kunstenaars, vooral schilders, naar het platteland trokken met als (officieel) oudste kunstenaarskolonie Barbizon in Frankrijk, waar onder meer beroemdheden als Millet, Rousseau, Israëls, Maris en Van Gogh verbleven. Kunstenaars werden zowel gedreven door het verlangen naar een eenvoudiger, natuurlijker bestaan ​​als door de wens om zich te ontdoen van het academisme in de kunst. Overal ontstonden in Europa kleine of grotere kunstenaarskolonies, onder meer in Engeland, Duitsland, België, Nederland, Denemarken, Rusland, Hongarije en Zwitserland. Naast het landschap bleek ook de lokale bevolking een rijke inspiratiebron. Met de schilders kwamen vrienden uit vele disciplines; schrijvers, dichters, componisten, vertegenwoordigers van de muziek- en theaterwereld en in hun kielzog kunstcritici en kunstverzamelaars. Nadat over de nieuwe verschijnselen was geschreven, begonnen de kolonies zoveel toeristen aan te trekken dat ze hun oorspronkelijke charme als kunstenaarskolonie verloren.

Na de Eerste Wereldoorlog was er aan de meeste kunstenaarskolonies in de oude stijl een einde gekomen. De basis voor die vernieuwing van de kunst was echter stevig geworteld in de kunstenaarskolonies. Ze vernieuwden Europese en internationale kunst als voorlopers en pioniers van realisme, impressionisme, symbolisme, pointillisme, divisionisme, fauvisme, surrealisme en expressionisme. De kunstenaars die erin werkten, namen vaak nieuwe ideeën en ongekende mogelijkheden mee naar huis en verspreidden deze daar.

Leendert Spaander zet Volendam internationaal op de kaart. De Holland Mania ontstaat.

In het dorp Volendam is een historische belangrijke bron aanwezig waarin het Volendam zoals dat vroeger was, is vastgelegd. Aan de muren van Hotel Spaander hangt een befaamde schilderijencollectie, die getuigt van het artistieke verleden van Volendam met ‘Spaander’ als middelpunt van de kunstenaarsbeweging. Het door Leendert en Aaltje Spaander gerunde hotel aan zee zorgt er dankzij Leenderts vooruitziende blik en marketingkwaliteiten voor dat het in 1881 gekochte bruine café binnen de korste keren uitgroeit tot een levendig kunstenaarshotel, waar binnen- en buitenlandse kunstenaars graag verblijven. Met de door Carl Windels in 1896 geschilderde doek ‘Artist kom binne’ boven de voordeur worden ze direct aangesproken, maar ook hun zeven dochters zorgen voor de nodige aantrekkingskracht. Ze staan veelvuldig model en gaan in klederdracht zelfs mee naar openingen van Nico Jungmann in Engeland. Drie van hen trouwen met een kunstenaar. Zo krijgen Leendert en Aaltje Spaander de kunstenaars Augustin Hanicotte, Georg Hering en Wilm Wouters als schoonzonen. Achter Hotel Spaander worden twee atelierwoningen gebouwd waarin kunstenaars ongestoord kunnen werken. In ruil voor één schilderij verblijft de resident in de atelierwoning. Spaander zorgt ook voor de modellen in klederdracht. Om het hotel bij nog meer mensen onder de aandacht te brengen stuurt hij ansichtkaarten van het hotel en van Volendam naar alle kunstacademies in Europa. Zo komen er steeds meer kunstenaars naar Hotel Spaander en naar Volendam en groeit het dorp uit tot hét symbool van Nederland. Tussen 1890 en 1920 ontstaat in Amerika de Holland Mania. De Amerikaanse kunstenaar Edward Penfield introduceerde de term ‘Volendam Magenta Village’ in het Scribner’s Magazine. In de gastenboeken zijn tot nu toe de namen teruggevonden van rond 1700 kunstschilders uit alle delen van de wereld, waaronder Renoir. De Spaander Kunstcollectie omvat ruim 1400 werken. Een van de bekendste residenten was Signac. Dit kunstwerk wordt in het Volendams Museum tentoongesteld.

EuroArt

22 t/m 26 september 2021 is Volendam gastdorp voor EuroArt. Een delegatie van Europese curatoren, museumdirecteuren en conservatoren is uitgenodigd in Hotel Spaander. EuroArt de Europese Federatie van Kunstenaarskolonies, ontstond in 1994 als een essentiël netwerk. Het werd opgericht in Brussel onder auspiciën van het Europees Parlement en de Europese Commissie. EuroArt bestaat momenteel uit ongeveer 80 lidorganisaties, geassocieerde organisaties en persoonlijke leden, in meer dan 20 Europese landen: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongarije, IJsland, Ierland, Italië, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, Spanje, Zweden, Zwitserland, Verenigd Koninkrijk. De leden houden samen tentoonstellingen, wisselen van gedachten, kennis en kunstenaars. En in jaarlijkse bijeenkomsten houden ze elkaar op de hoogte van de ontwikkelingen in hun verschillende kolonies, werken ze allemaal samen aan een groter cultureel begrip en samenwerking in een Europese context.

AMFAD | Hotel Spaander Volendam

Haven 15-19 Volendam

Curator: kunstverzamelaar Bas Kuiper

26 september t/m 10 oktober 2021

11 - 19 uur

THANK YOU AMFAD 2021 SPONSORS